Met de prijs van € 50.000 kunnen we alle teksten laten vertalen en een afsluitend theaterfestival organiseren in 2024.

Young Europe IV is een project van jongeren voor jongeren, dat zich richt op de niet-dominante stemmen in onze samenleving als een uitdaging voor de dominantie van het blanke, heteroseksuele, mannelijke perspectief - de verhalen die niet verteld worden of vaker verteld zouden kunnen worden.

"Snackbar was een indrukwekkende voorstelling. Ik vond het heel knap hoe alle elementen die bij grensoverschrijdend gedrag komen kijken in de voorstelling zijn verwerkt, zoals het wegkijken en de moed die het vraagt om ergens na zoveel jaar over te praten. Het kwam sterk naar voren dat - als zoiets je overkomt – je het je leven lang bij je draagt. Ik vond het ook zeer mooi om te zien hoe de jongeren op de voorstelling reageerden, het maakte echt wat bij ze los. Soms waren de reacties ook heftig: hoewel de jongeren duidelijk maakten dat ze grensoverschrijdend gedrag niet normaal vinden, leek het tegelijkertijd wel alsof ze het aan de andere kant bijna vanzelfsprekend vinden dat er grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt. Na het bezoek aan deze voorstelling en na het horen van de jongeren denk ik dat we nog meer te doen hebben dan we al dachten. Het is mijn opdracht dat we grensoverschrijdend gedrag niet langer accepteren. Uit de voorstelling en de reacties van de jongeren blijkt de urgentie hiervan, dit is waarom we het doen. Het is belangrijk dat we een aanpak ontwikkelen met concrete oplossingen, dat zich onder andere richt op preventie en hulp aan slachtoffers. Dat moeten we doen door met elkaar in gesprek te gaan, ideeën te ontwikkelen en veel samen te werken, met verschillende mensen en organisaties, en met ambassadeurs. Het is een groot maatschappelijke probleem dat we samen moeten oppakken."

In het juryrapport is te lezen:

"Een stem schalt door de luidsprekers en geeft achteloos commentaar, zoals bij een echt sportprogramma. Maar het beschrijft kinderen op een speelplaats. Let the games begin! En wat daarna in een razend tempo op het publiek afkomt, is de altijd en eeuwig aanwezige, gretig komische beschrijving van… de strijd tussen de meiden en de jongens. (En omgekeerd… natuurlijk, want leren de meisjes niet altijd: de jongens jagen op de meisjes?) Maar onder deze wirwar aan dynamische situaties liggen wezenlijke vragen als: wie ben ik? Mag ik zijn hoe ik me voel? Competitie en buikpijn, levensvreugde en jaloezie, alles vliegt voorbij in een heerlijke tekst, waar vrij gespeeld wordt met rol- en sexe-wissels. Alle spelers spelen zowel hun eigen als het andere geslacht en op deze manier komt speels gemakkelijk de vraag naar gender naar boven en in het bewustzijn van het jonge publeik. Is een eigen identiteit belangrijk, of juist niet? Fris, snel, vol doldwaze actie en in een taal, die zo dagelijks is dat het weer tot poëzie wordt, worden we om de oren geslagen met alles waar het jonge publiek zich in herkent en van zal smullen. Lekker lachen en óók lekker nadenken!"

​

​

Marjolein van Bommel start 1 oktober bij het gezelschap. Bestuursvoorzitter Carel Kuyl:
"We zijn erg blij met de komst van Marjolein. De baan past haar als een handschoen. Haar ervaring en de energie die met zich mee brengt sluiten naadloos aan bij wat de Toneelmakerij nodig heeft. We zijn er van overtuigd dat ze een goed en daadkrachtig koppel zal vormen met artistiek directeur Paul Knieriem waar het gezelschap nog lang plezier van gaat hebben."

Marjolein van Bommel volgt Erica van Eeghen op. Als zakelijk directeur zette Erica zich bijna veertig jaar in voor theater voor jeugd en jongeren, waarvan 34 jaar voor de Toneelmakerij en haar voorgangers Huis aan de Amstel en Amstel Toneel. Ze gaf leiding vanuit de overtuiging dat het voor elk kind een verrijking is met kunst in aanraking te komen.

Juryrapport VSCD Jeugdtheaterjury

Winnaar Zilveren Krekel voor ‘meest indrukwekkende podiumprestatie’ in het jeugdtheater 2020 & 2021

Frieda Barnhard voor haar vertolking van de rol van meisje in Age of Rage (14+) van de Toneelmakerij

Wat was er eerder, de actrice voor de rol of de tekst voor de actrice? Regisseur Wieke ten Cate en schrijver Jibbe Willems hadden in Frieda Barnhard in elk geval de ideale vertolkster voor de rol van het meisje in de voorstelling Age of Rage. Op indrukwekkende wijze neemt Barnhard je mee in de ontwikkeling van een opstandige puber die steeds verder radicaliseert en vervreemdt van haar omgeving. Een omgeving die keihard kan zijn in stereotypering en hokjesdenken. Barnhard beheerst het hele palet van emoties. Haar karakter overtuigt in haar strijdlust, maar laat gaandeweg ook kwetsbaarheid zien. Je kan je met haar identificeren, ze zuigt je mee in de leefen gedachtewereld en tegelijkertijd zijn er ook momenten dat je haar gedrag en felle uitspraken afkeurt. Ze bespeelt en manipuleert de kijker en de andere personages, haast op een gevaarlijke manier. Ze is energiek, fel en gelaten. Hoewel haar ideeën verwerpelijk zijn, weet ze toch empathie voor haar denkbeelden op te wekken. Ze laat zich niet in een hokje plaatsen. Frieda Barnhard is één brok theaterenergie die ons met deze veeleisende vertolking in Age of Rage nieuwsgierig doet uitkijken naar het vervolg van haar carrière

Dit jaar werden maar liefst 101 teksten ingezonden voor de Nederlands-Duitse prijs voor jeugdtheaterteksten. Een van de vier winnaars is onze eigen Abdelkader Benali met Hamlet! 

"Buitenkant versus binnenkant als thema lijkt obligaat, maar zal bij het publiek meer dan enkel herkenning oproepen. En dat maakt deze nieuwe Hamlet tot meer dan de zoveelste bewerking. Er is een nieuw kunstwerk ontstaan, dat lekker kan concurreren met zijn oude voorbeeld en inspiratiebron."

Gefeliciteerd Abdelkader!

Tijdens de persconferentie van gister werd bekend dat er geen uitzondering meer geldt voor de grote theaterzalen op de 30- personen regel. Dit betekent dat De Tantes hun tournee tijdelijk moeten stopzetten. Mocht je in het bezit zijn van een ticket voor een van de afgelaste voorstellingen, kijk dan op de website van het desbetreffende theater voor meer informatie.

Sweet Sixteen gaat door. Publiek wordt door het theater op de hoogte gesteld van eventuele aanvullende informatie. Neem niet zelf contact op om overbelasting te voorkomen.

De theaters waarbij je je kaarten hebt gekocht voor Mijn moeder is een diva en Hamlet kunnen je op weg helpen met vragen over de verdere afwikkeling van reeds gekochte kaarten.

We hopen de producties op een later moment alsnog voor publiek te kunnen spelen. Via onze website en social media houden we jullie op de hoogte.

In zeven weken werk je met een groep jongeren in de leeftijd van 14 tot 22 jaar én professionals aan een performance. De repetities vinden plaats op zaterdagen bij de Toneelmakerij in Amsterdam.
Uiteindelijk presenteer je je performance in het theater van de Toneelmakerij. Daarna pak je je koffer en vertrek je op werkweek naar Hamburg, waar je met de groep jullie performance speelt en werkt aan een nieuwe performance met jongeren uit Bulgarije, Duitsland, Frankrijk en Servië.

Dus:

- Ben jij tussen de 14 en 20 jaar?

- Kun jij tussen 21 maart en 17 mei op zaterdagen repeteren?

- Kun jij op werkweek naar Hamburg van 24 mei tot en met 30 mei? > we weten dat dit een schoolweek is, toestemming van school is vereist. Hier kunnen wij je bij helpen.

- Wil jij meedoen met een internationaal project waarbij alles wordt vergoed en je met jongeren én professionals aan de slag gaat met een performance?

Dan zoeken we jou! Mail uiterlijk 10 maart naar lot@toneelmakerij.nl en wie weet zien we jou op het podium!

Na vier dagen diepte interviews, panels en tafel discussies, netwerken en uitwisselen is de conferentie afgelopen zondag afgesloten. Meer dan 100 Europese theatermakers namen deel. Het thema van de conferentie was Whose stories are we telling?

“For this conference, and in the face of the populism that spares almost no country, we wanted to reflect in greater detail on all the components of the performance: who is speaking onstage, what do they want to tell, and to whom?” – Serge Rangoni, ETC President

Middels verhalen die we op de podia vertellen kunnen makers de minder dominante stemmen aan bod laten komen: een verantwoordelijkheid die binnen het programma veel aan bod kwam tijdens de conferentie.

Ze is zestien en ze is slim. Slimmer dan haar ouders, die in de schuldsanering zitten, en slimmer dan de meeste mensen. Elke keer dat zij een mening probeert te vormen, wordt die door psychologen, leraren, klasgenoten haar strot weer ingeduwd. Ze heeft - vindt ze zelf- nauwelijks iets gedaan; ze gooide alleen maar een taart in het gezicht van een politica. Maar toch is ze naar de grond gewerkt, opgepakt en vastgezet. Dit maakt haar alleen nog maar bozer en ze had al zo veel reden om kwaad te zijn.

Onder regie van Wieke ten Cate repeteren Frieda Barnhard, Teunie de Brouwer, Belinda van der Stoep en Chiem Vreeken de komende weken in de theaterzaal van de Toneelmakerij.
Age of Rage gaat 28 september in première in Theater Bellevue. Klik op 'lees meer' voor de volledige speellijst en meer informatie.

De jury over Sweet Sixteen: ‘Natuurlijk over zelfmoord. Is er een ander onderwerp voor een spreekbeurt denkbaar als je eigen zus nog maar kort geleden uit het leven is gestapt? In Sweet Sixteen van de Toneelmakerij, in regie van Belle van Heerikhuizen, zijn wij de denkbeeldige medeleerlingen die het verhaal van Dunya aanhoren. Gezeten in echte schoolbanken blijven we moeiteloos bij de les. Wij zijn er getuigen van hoe Dunya in haar hoofd de emotionele confrontatie met haar overleden zus Dido, maar ook met zichzelf volstrekt overtuigend aangaat in knap samenspel van de twee actrices (Hanna van Vliet en Sophie Höppener). De impact die een zelfmoord op iemands omgeving heeft wordt op een krachtige manier duidelijk gemaakt. Sweet Sixteen laat niemand onberoerd.’

Op 15 september worden de Gouden Krekels uitgereikt tijdens het Gala van het Nederlands Theater. 

Na de première op 20 oktober in Internationaal Theater Amsterdam gaat De Toverfluit tot en met januari 2020 op tournee door het hele land. De Toverfluit is dit jaar de kerstvoorstelling van Internationaal Theater Amsterdam en daar in de kerstvakantie twee weken te zien.

0,8/1 fte

De Toneelmakerij is het Amsterdamse theatergezelschap en theaterhuis voor kinderen, jongeren en de volwassenen om hen heen. We maken avontuurlijk en verrassend theater vanuit betrokkenheid bij de samenleving. Soms maken we technisch complexe theaterproducties, dan weer kleine klaslokaalvoorstellingen, dicht op de huid van het publiek en ook voorstellingen op ruwe en onverwachte locaties. Theater dat met verbeeldingskracht en humor de werkelijkheid in een onverwacht perspectief zet, dat ruimte schept voor ontmoeting, ontroering en reflectie.

Stage marketing & communicatie

Je draagt bij aan de dagelijkse gang van zaken op het hoofdkwartier van het gezelschap: het kantoor aan de Lauriergracht in Amsterdam. Er zijn vaste taken én we vinden het fijn als je zelf iets inbrengt. Bijvoorbeeld een opdracht vanuit je opleiding, die je kunt toepassen op onze praktijk. Je krijgt de kans veel te leren en nieuwe dingen te ontdekken. Je wordt begeleid door een vaste medewerker en evalueert regelmatig je werkzaamheden.

Voorbeelden van werkzaamheden zijn:

-          Beheer van de website

-          Dataverzameling en –verwerking

-          Redactie van e-mailnieuwsbrieven en doelgroepmailingen

-          Contact met tourneetheaters en scholen over Toneelmakerijvoorstellingen

-          Social media bijhouden

-          Coördineren van grote mailingen

Profiel

-          Bezig met HBO of WO opleiding

-          Interesse in (marketing van) culturele organisaties

-          Praktijkervaring in de dienstverlenende industrie (tijdens eerdere stage) is een pre

-          Flexibel ingesteld, geen 9-5 mentaliteit

-          Communicatief sterk en een aanpakker

Gezien de aard van de organisatie kan aanwezigheid tijdens voorstellingen in het weekend of ’s avonds gewenst zijn.

We bieden jou

Een stagevergoeding van €300,- per maand op basis van full time. Daar horen fijne secundaire arbeidsvoorwaarden bij, zoals kaartjes voor voorstellingen, een leuke werkomgeving en een werkplek midden in de Jordaan in Amsterdam.

Reacties

Korte brief en CV vóór 15 juni 2019 naar sophiedehaas@toneelmakerij.nl.

In Het Koninklijk Concertgebouw werd Coltof benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw en Van Eeghen tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.
Coltof en Van Eeghen, twee vrouwen die van onschatbare waarde zijn voor het jeugdtheater in Nederland en er als geen ander in geslaagd zijn de kloof tussen het kinder- en volwassentheater te beslechten, hebben bijna dertig jaar naadloos samengewerkt.

Onder leiding van Leander Breen maken zij hun eigen versie van onze nieuwe klassenvoorstelling Sweet Sixteen. Makers en spelers van zowel AJTS als de Toneelmakerij ontmoeten elkaar op zaterdag 6 april in onze theaterzaal aan de Lauriergracht, waar beide voorstellingen worden gespeeld.

Benieuwd naar het eindresultaat van beide voorstellingen? Kom dan 6 april om 19:00u naar de Toneelmakerij en zie de voorstellingen Sweet Sixteen (door de Toneelmakerij) en Proost (door AJTS) voor €10,-. Aanmelden voor deze Double bill (14+) kan via daan@toneelmakerij.nl.

Carmen aan het woord: "In Zuidoost bestaat het fenomeen: hangmannen. Mannen die buiten op een muurtje bij een parkeerplaats of voor de Albert Heijn ‘hangen’. Mannen waar sommige mensen hun tasje extra stevig voor vasthouden, of expres doen alsof ze aan het bellen zijn.
Dit zijn mannen die er voor kiezen om tijd door te brengen met hun vrienden. Om een gesprek te voeren in het ècht i.p.v. via WhatsApp. Die samen een potje kaarten spelen. Die zijn."

Trouw (Anita Twaalfhoven) ****

'thriller in klas 3B grijpt je bij de keel'

'dialogen en chatberichten op het scherm vloeien perfect getimed in elkaar over'

'Daniël van Klaveren schreef een scherpe tekst met humoristische dialogen en een verhaal dat je bij de keel grijpt'

'het sterke acteerwerk en spannende verhaal houden je op het puntje van je stoel'

Scènes (Henri Drost) ****

'een bloedstollende whodunnit met een even verrassende als verontrustende ontknoping'

'het onderwerp en de vorm zijn modern, maar in de kern sluit Snowflake zo aan op de lange traditie van Toneelmakerij-voorstellingen en is dus niet moralistisch maar stimuleert wel tot nadenken'

De Volkskrant (Annette Embrechts)****

‘de vier acteurs spelen de opgefokte, puberale sfeer slim en snel uit’

‘Daniël van Klaveren schreef voor de Toneelmakerij een actuele tienerthriller over vertrouwen, privacy, onzekerheid, schaamte en hunkering’

‘slimme keuze is vooral de dubbelrol van alle acteurs’

NRC (Marijn Lems) ***

'uitstekende cast'

'het sterke aan Snowflake is dat de makers de kwetsbaarheid van kinderen op internet tonen'

Het Parool (Simon van den Berg)

'slim en aansprekend hedendaags toneel, serieus zonder al te bezorgd te zijn'

'de spelers zijn stuk voor stuk lekker enthousiast'

'een vondst is het videodecor van Wikke van Houwelingen en Marloes van der Hoek'

Theaterkrant (Elise van Dam)

'de acteurs spelen de personages precies ingeleefd genoeg dat ze geloofwaardig zijn, maar ook met een speelsheid die ruimte laat voor een vleugje ironie'

'Daniël van Klaveren, die het script schreef, toonde in voorgaand werk voor De Toneelmakerij al dat hij een goed gevoel heeft voor de taal van tieners. Maar wat vooral knap is, is hoe hij dat koppelt aan de uitdieping van de personages'

En dat deden ze onvergetelijk goed! Dankjewel lieve meiden, voor jullie grote bijdrage aan onze voorstelling. Nederland is 13 geweldige actrices rijker.

Foto © Bart Grietens

De bezoekers die bij de laatste twee voorstellingen in Amsterdam aanwezig waren, kregen een CD cadeau. 

Er zijn nog enkele exemplaren van de CD. Wil je er heel graag een hebben? Stuur dan een mailtje naar info@toneelmakerij.nl. Zolang de voorraad strekt wil Liesbeth er graag mensen blij mee maken.  

En die zijn haar hartstikke dankbaar :-).

Vandaag maakte Centercom bekend dat de jeugdgezelschappen door de jury unaniem zijn verkozen tot winnaar van het Centercom Subsidiefonds. De 23 professionele jeugdgezelschappen van Nederland bundelden voor het eerst de krachten. Ze zonden een creatieve marketingcampagne in die meer publiek voor jeugdtheater, -dans en –muziek beoogt. De campagne van de jeugdgezelschappen start in november 2018, duurt een jaar en is in circa 70 steden te zien. 

Junin Boerma, directeur Centercom:
“Dit jaar is de gelukkige winnaar van een mediategoed van €50.000,- de gezamenlijke inzending van maar liefst 23 professionele theaterjeugdgezelschappen. Het door dit collectief aan samenwerkende partijen, wat op zich al bijzonder te noemen is, ingeleverde plan voldeed aan alle eisen op een glansrijke manier. Maar niet alleen technisch of formeel. De maatschappelijke relevantie van de boodschap die cultuur koppelt aan hedendaagse uitdagingen van digitaliseren en maatschappelijk moraal, de fantastische vormgeving (niet alleen per losse uiting maar vooral ook in serie!) en de brede, tijdloze, inzetbaarheid door het hele land maakt dat wij als Centercom heel erg blij en trots zijn met deze samenwerking!”

Voor de individuele gezelschappen is het financieel niet haalbaar een landelijke buitenreclamecampagne te voeren; juist door samen te werken zijn de gezelschappen in staat bezoek aan jeugdvoorstellingen landelijk te promoten.

Theater, dans en muziek
De Nederlandse jeugdgezelschappen maken theater-, dans- en muziekvoorstellingen voor kinderen, jongeren en hun (groot)ouders. De voorstellingen worden daarnaast voor lagere en middelbare scholen gespeeld en gaan in dat geval vergezeld van een educatief programma. De gezelschappen toeren standaard door heel Nederland en België en steeds vaker in veel andere Europese landen en ver buiten Europa. De deelnemende jeugdgezelschappen zijn: De Toneelmakerij, Het Nationale Theater & NTjong, Maas theater en dans, Het Filiaal Theatermakers, Het Houten Huis, Theatergroep Kwatta, Theater Gnaffel, Theater Sonnevanck, Het Laagland, BonteHond, Theater Artemis, Hoge Fronten, Beumer en Drost, Schippers&VanGucht, STIP theaterproducties, De Dansers, Danstheater Aya, DOX, De Stilte, Introdans, Oorkaan, Holland Opera en SALLY Dansgezelschap Maastricht. Van deze 23 jeugdgezelschappen worden 14 gezelschappen ondersteund door het Fonds Podiumkunsten (FPK) en 9 gezelschappen zijn door de Nederlandse overheid aangemerkt als onderdeel van de BasisInfraStructuur (BIS).

Op 25 en 26 augustus vind je ons samen met veel andere leuke jeugdtheatergezelschappen op het Marineterrein. Daar hebben we dit jaar een cadeautje voor je ingepakt (en het zou zo maar kunnen dat De Enige Echte Toneelmakerij-pen daarbij zit) en kun je kaartjes kopen voor de Toneelmakerijvoorstellingen in De Krakeling met een nogal goede korting. *
In de speciale KIDS@WORK workshoptent is het hele weekend lang vanalles te doen: kinderen mogen (gratis!) meedoen met bijvoorbeeld een workshop goochelen, jazz improvisatie of LARPen (Live Action Role Playing). Volg het geluid, want je hoort het resultaat van de oorverdovende applausworkshops uit de tent opstijgen. 
Bij het Krakelingpodium kun je mee jazzen met de hoogtepunten uit onze voorstelling Jazz duzz zaterdagmiddag om 14.00 uur en om 17.00 uur. 

* Ok, mocht het nou echt niet lukken om bij ons langs te komen dat weekend, dan kun je precies dat weekend, dus twee dagen en twee nachten, kaartjes online bestellen via de site van De Krakeling. Vier kaartjes, veertig euro. Gebruik de geheime actiecode UITMARKT2018. 

Vanaf 8 maart kun je met je stadspas naar I call my brothers (13+), de rauwe, zinderende voorstelling die we met Danstheater AYA maken. I call my brothers is gebaseerd op de gelijknamige roman van de Zweeds- Tunesische schrijver Jonas Hassen Khemiri.

Dankzij een samenwerking met de Gemeente Amsterdam betaal je op vertoon van je Amsterdamse Stadspas met groene stip €2,50 voor een kaartje. Vanaf nu te koop aan de kassa's van Theater Bellevue, De Krakeling, Bijlmer Parktheater en Podium Mozaïek. 

Eet je bord leeg gaat zaterdag 17 februari in première in De Krakeling.

Jipski en eten, geen gelukkige combinatie. Wat Popski en Momski ook proberen, spaghetti, worstjes en soep het gaat er bij Jipski niet in. De papa en mama van Jipski zijn ten einde raad. Geschreeuw, gekrijs en getier en zelfs borden dampende derrie, vliegend door de lucht.
’s Avonds heeft Jipski de mooiste dromen. Over patat mét en swingende pannenkoeken. En over papa en mama, die, als ze niet heel snel normaal gaan doen, in de gehaktmolen belanden. Daar kan je vast hele lekkere hamburgers van bakken. En moet je eens opletten hoe er dan zal worden gesmuld.

Eet je bord leeg is een uitbundige komedie met plakkerige paksoi, papperige paprika, komische komkommer en spaghetti om van te spugen. Ons vierjarige enthousiaste testpubliek was razend enthousiast. Kom zelf proeven!

Van maandag 26 februari tot en met vrijdag 2 maart is het feest in de Utrechtse theaters. Tijdens de Lente Uitjes worden we in het zonnetje gezet en dat gaan we vieren.

We spelen Eet je bord leeg (4+) en Spijker (8+). Je kunt napraten met acteurs en een workshop volgen met je ouders. Er zijn pannenkoeken en participizza's, we nemen kleurplaten mee en onze eigen pennen. En in sommige theaters staat de enige echte Toneelmakerij Eet je bord leeg-kraam en kun je vrienden worden met groentes. Dus kom naar Utrecht, De Meern, Amersfoort, Nieuwegein en Houten en doe mee! 

De jury schrijft: "Liesbeth Coltof is bijna eigenhandig verantwoordelijk voor de modernisering van het jeugdtheater in Nederland in de afgelopen decennia, met haar opvatting dat je kinderen niet moet betuttelen maar serieus moet nemen. Voor die opstelling krijgt ze ook in het buitenland veel erkenning. Vorig jaar kreeg ze in Duitsland de prestigieuze theaterprijs Der Faust toegekend voor Der Junge mit dem Koffer, die de artistiek leider van De Toneelmakerij maakte bij het Junges Schauspielhaus Düsseldorf."

Icarus (6+) is een eigenzinnige bewerking van de beroemde Griekse mythe, verteld door twee acteurs midden in de klas. Over vaders en zonen, vasthouden en loslaten, en al groter zijn dan je zelf dacht.

In 2012 produceerde de Toneelmakerij Icarus (tekst: Benny Lindelauf, regie: Muriël Besemer) en nu is een remake van de voorstelling op tournee, in coproductie met NTJong.

Anne en Zef is mede gebaseerd op het dagboek van Anne Frank en laat twee kinderen zien die, ondanks extreme omstandigheden, weigeren op te geven. In de voorstelling wordt het lot van Anne verbonden aan dat van Zef, een Albanese jongen die al drie jaar ondergedoken zit in zijn eigen huis. Bloedwraak maakt dat hij niet naar buiten kan zonder vermoord te worden.

Vorig jaar vroeg de Stadsschouwburg Amsterdam De Toneelmakerij of we Anne en Zef wilden hernemen. Ze zetten hem opnieuw op het programma aan de vooravond van de oorlogsherdenking op 4 mei dit jaar.

De prijs, die op 5 november voor de 11e keer werd uitgereikt door de Deut­scher Bühnenverein, is voor kunstenaars die een bepalende en onderscheidende bijdrage leveren aan het Duitse theater. De jury noemt Coltof ‘een van de groten van het Nederlands-Duitse theaterlandschap’ en schrijft over de enscenering van het stuk van Mike Kenny: ‘de mogelijkheden van het theater worden op z’n mooist ingezet.’

Liesbeth Coltof, artistiek leider van de Toneelmakerij, is de eerste Nederlandse regisseur die de prijs in deze categorie in de wacht sleept. Johan Simons won de prijs in 2014 voor zijn regie van Dantons Tod bij de Münchner Kammerspiele. Andere genomineerden in deze categorie waren Andrea Maria Erl en Markolf Naujoks. 

Toneelmakerij-regisseur Wieke ten Cate reisde begin september naar Kiev om daar een voorstelling te maken in het kader van het Gogolfest, een groot multidisciplinair festival in Oekraïne.
In twee weken tijd werkten tien jonge regisseurs uit verschillende landen aan nieuwe voorstellingen. Wieke maakte samen met vier Oekraïense en één Russische actrice Listening to lounge music, sitting in front of a fire.
De voorstelling is gebaseerd op de levensverhalen van de vrouwen, veelal gekleurd door het conflict tussen Oekraïne en Rusland. Het theater in de Oekraïne is veelal naturalistisch en vrij zwaar van toon. Wieke koost daarom voor een lichte vorm, een stilistisch concert, met de vrouwen verkleed als porseleinen poppen. 

Samen met Jeugdtheater de Krakeling zijn we te vinden op de Junior Uitmarkt, waar je je eigen muziekinstrument kunt knutselen en we samen jammen, als voorproefje op de voorstelling Jazz duzz. Bovendien vind je hier alle informatie over het nieuwe seizoen, zijn er fijne aanbiedingen én kun je de befaamde Toneelmakerijpen bemachtigen. Ook staan we met een stand op de Informatiemarkt.

We hopen jullie op 27 en 28 augustus te zien om met ons het begin van het theaterseizoen vieren!

Beoordeling

Kwaliteit

De Toneelmakerij heeft de afgelopen jaren laten zien relevante onderwerpen rond het hedendaagse (stedelijke) leven te kunnen vertalen naar aansprekende jeugdtheaterproducties. In de ogen van de raad geeft De Toneelmakerij in al haar werk blijk van een heldere visie op jeugdtheater, van de keuze voor actuele thematiek tot de selectie van hooggekwalificeerde acteurs en artistiek medewerkers. Het gezelschap stelt actuele, relevante onderwerpen aan de orde en het jonge publiek van nu, in al zijn diversiteit, ziet zich vertegenwoordigd in de verhalen en in de casts. Wat betreft culturele diversiteit vervult De Toneelmakerij een voortrekkersrol. Blijkens recente producties over de slavernij en radicalisering schuwt het gezelschap omstreden thema’s niet.

De Toneelmakerij is en blijft een groot pleitbezorger van nieuwe Nederlandse en vertaalde (jeugd)toneelteksten, van zowel ervaren als jonge auteurs. In de initiatieven die het gezelschap op dit terrein ontplooit, is het in het BIS-jeugdtheaterveld uniek, meent de raad. Er wordt samengewerkt met gekwalificeerde auteurs; tevens heeft het gezelschap het ‘European Writers Lab’ opgericht, een internationaal talentontwikkelingstraject voor schrijvers. De Toneelmakerij geeft hiermee volgens de raad een grote impuls aan de theaterliteratuur voor jeugd. Ook vindt de raad het bijzonder dat De Toneelmakerij hiermee laat zien dat teksttheater en culturele diversiteit elkaar niet hoeven uit te sluiten.

De opvallendste verandering die voor de komende periode op het programma staat, is de overdracht van de artistieke leiding van Liesbeth Coltof op Paul Knieriem. Coltof heeft het gezelschap sinds de fusie tussen Huis aan de Amstel en Theatergroep Wederzijds geleid en heeft het samen met de zakelijk leider door moeilijke jaren geloodst. Met Knieriem kiest De Toneelmakerij volgens de raad voor een opvolger die kan zorgen voor nieuw elan. In 2017 en 2018 neemt hij geleidelijk taken van Coltof over, waarna in 2019 de definitieve overdracht volgt.

Onder leiding van Knieriem zal De Toneelmakerij de huidige artistieke koers vervolgen, met een blijvend grote nadruk op (nieuwe) jeugdtheaterteksten en actuele thematiek. De raad vindt dit, gezien de successen in het verleden, een goede keuze en kan zich ook vinden in de wijzigingen die het gezelschap doorvoert.

De afgelopen jaren heeft De Toneelmakerij zich sterk getoond in het begeleiden van een nieuwe generatie jeugdtheatermakers. Dit beleid wordt de komende periode voortgezet, met een aantal veelbelovende namen. De raad hoopt dat dit met dezelfde bevlogenheid zal gebeuren als de afgelopen jaren onder Liesbeth Coltof het geval was.

De raad heeft waardering voor de buitenlandse activiteiten en coproducties van De Toneelmakerij en voor de samenwerkingsverbanden met internationale partners, bijvoorbeeld als (enige Nederlandse) lid van de European Theatre Convention (ETC).

Educatie en participatie

Het educatiebeleid van De Toneelmakerij is van hoog niveau. Het gezelschap onderhoudt een sterk netwerk met scholen en het educatieve programma maakt integraal deel uit van het aanbod. In het educatieve materiaal van de afgelopen periode heeft De Toneelmakerij laten zien goed overweg te kunnen met nieuwe media, door interactieve trajecten te ontwikkelen voor scholieren.

De raad waardeert het dat in het lesmateriaal en de workshops de eigen creativiteit van de deelnemers vooropstaat, uitgaande van het idee dat kinderen en jongeren vooral betrokken willen zijn en willen participeren. De raad vindt het slim dat De Toneelmakerij ook workshops en coaching geeft aan leraren en steeds vaker ouders bij de educatieve projecten betrekt, die op hun beurt hun kinderen kunnen enthousiasmeren.

Maatschappelijke waarde

Publieksbereik

De Toneelmakerij heeft met gemiddeld 27.000 bezoekers per jaar, van wie 15.000 reguliere en 12.000 schoolgebonden bezoekers, een groot publieksbereik. Toch was er de afgelopen jaren op dit gebied een kleine daling ten opzichte van de vorige BIS-periode. Dit was een gevolg van de keuze om te stoppen met het maken van grotezaalproducties, na de vermindering van de rijks- en provinciale subsidies. Er werden meer voorstellingen gespeeld voor minder publiek en het aandeel publieksinkomsten nam af.

Toch weten bezoekers De Toneelmakerij goed te vinden. De zaalbezetting is over het algemeen genomen hoog. Het gezelschap heeft een goede band met zijn publiek via online en offline media, dankzij een interactieve benadering. Tevens onderhoudt het goede contacten met theaters.

Voor de komende periode verwacht De Toneelmakerij opnieuw 27.000 bezoekers per jaar. Het gezelschap gaat vaker spelen in Amsterdam, waarbij het een deel van de activiteiten naar de stadsdelen zal verplaatsen om een publiek te bereiken dat de theaters in het centrum niet bezoekt. De raad denkt dat de nieuwe verbintenis die De Toneelmakerij aangaat met drie cultuurhuizen hiervoor zeker geschikt is. Hij is ook enthousiast over het voornemen om te gaan werken met publieksontwikkelaars, een idee dat is afgekeken van Europese partners. De raad hoopt wel dat De Toneelmakerij haar aandacht voor de rest van het land niet zal laten verslappen.

Ondernemerschap

In de periode 2013 – 2016 zag De Toneelmakerij haar subsidie, zowel van het Rijk als van de provincie Noord-Holland, sterk afnemen. Als eerste maatregel in reactie hierop besloot het gezelschap te stoppen met het maken van grotezaalproducties. Er vond over de hele breedte van de organisatie een flinke kostenbesparing plaats. Daartegenover stond wel een daling van de eigen inkomsten. Daarbij merkt de raad op dat De Toneelmakerij anderhalf keer zo veel subsidie per bezoeker nodig heeft als het gemiddelde jeugdtheatergezelschap in de basisinfrastructuur, en dat dit bedrag de komende periode nog verder stijgt. Hij vraagt het gezelschap hier nog eens kritisch naar te kijken.

Kijkend naar de komende periode valt de raad verder op dat De Toneelmakerij rekent op het wegvallen van de provinciale subsidie, maar een zeer grote toename van de gemeentelijke subsidie begroot. Hierdoor wordt het gezelschap zeer sterk afhankelijk van deze inkomstenbron. Mocht het deze verhoging niet krijgen, dan ontstaat er een fors begrotingstekort. Het gezelschap presenteert vooralsnog geen alternatieve plannen bij tegenvallende inkomsten. Dit ziet de raad als een tekortkoming in de aanvraag.

Als werkgever heeft De Toneelmakerij de afgelopen periode het personeelsbestand moeten verkleinen, waardoor veel parttime functies ontstonden. De meeste werknemers werken in loondienst conform de cao Theater, anderen werken als zelfstandigen in opdracht. Voor de komende periode kiest het gezelschap ervoor het vaste ensemble te laten plaatsmaken voor een wisselende groep acteurs. De raad heeft hier, met het oog op de bezuinigingen, begrip voor en gaat ervan uit dat De Toneelmakerij haar freelance medewerkers op passende wijze beloont.

De raad waardeert het dat er bij de personeelssamenstelling aandacht is voor de Code Culturele Diversiteit en dat De Toneelmakerij haar werknemers ruimte biedt voor artistieke en zakelijke scholing. De raad oordeelt verder positief over de voornemens van De Toneelmakerij om de bedrijfsvoering de komende jaren op diverse fronten milieubewuster te maken.

De raad mist in het plan wel een toelichting op de naleving van de Governance Code Cultuur; De Toneelmakerij gaat niet in op de wijze waarop bevoegdheden, taakverdeling, toezicht en deskundigheid van het bestuur zijn geregeld.

test test